دلم شور می زنه، هیچی نخوندم، هیچی بلد نیستم ، فکر نمی کنم برسم همه کتاب رو بخونم و ... این ها حرف هایی است که این روزها زیاد می شنویم. روانشناسان معتقدند اضطراب نوعی احساس ناخوشایند، همراه با نگرانی ، دلواپسی و تشویش خاطر به علتی نامشخص در فرد است . علائم اضطراب تپش قلب، تنگی نفس، سرگیجه، نفس نفس زدن ، عرق کردن، سردشدن و لرزش دست و پا و در نهایت تهوع و سردرد است.

البته باید گفت ، اضطراب در اندازه طبیعی لازم است چون بی تفاوتی هم در جای خود می تواند مخرب و خطرآفرین باشد.
به طور کلی عوامل درونی و عوامل خارجی ، دو عاملی است که موجب اضطراب شب های امتحان می شود. مطالعه بدون برنامه ریزی ، پائین بودن اعتماد به نفس و خودباوری و بالاخره ضعیف بودن پایه درسی فرد و روش های نادرست مطالعه از عوامل درونی و وضع خانواده، معلمان مدرسه، برخی شیوه های آموزشی مدارس و دوستان و همکلاسی ها که نقش بسیار مهمی در اضطراب شب های امتحان دارد، از عوامل خارجی است.

* نقش والدین، معلم ها و همکلاسی ها در ایجاد اضطراب

والدین نقشی کلیدی در اضطراب شب های امتحان فرزندان خود دارند. انتظارات بیش از حد، مقایسه با دانش آموزان دیگر ، تهدید برای دریافت نمره موردنظر ، تأثیر زیادی بر بروز اضطراب در دانش آموز دارد.

سختگیری و حساسیت های بیش از حد معلمان برای بالابردن حدنصاب نمره قبولی کلاس درس و ترساندن دانش آموزان از امکان طرح سؤال های عجیب و غریب در امتحان هم می تواند به افزایش استرس شب امتحان کمک می کند. تماس های تلفنی برخی از همکلاسی ها با یکدیگر در شب امتحان و رد و بدل کردن صحبت هایی از این دست که «چقدر خواندی»، «من یک دور دوره کردم»، یا بالعکس «حالا وقت داریم»، یا «من هنوز شروع نکرده ام به خواندن» هر دو می تواند مخرب و استرس زا باشد.

راه های کاهش اضطراب

به هرحال آنچه از سوی روانشناسان و محققان اجتماعی و پزشکان تأکید می شود این است که «اضطراب» یادگیری و قوای ذهنی دانش آموز را به حداقل می رساند. دراین زمینه توصیه هایی شده که به کاهش استرس دانش آموزان دراین شب ها بسیار کمک می کند.


* از به کار بردن جملات منفی در شب امتحان جداً خودداری کنید.

* یادگیری تمام مطالب درسی و امتحانی را به شب امتحان موکول نکنید چون فشرده خوانی موجب سپردن مطالب به حافظه کوتاه مدت می شود. این باعث می شود که مطالب به سرعت از یاد برود.

* تنظیم وقت باتوجه به مطالبی که باید خوانده شود به کاهش استرس کمک می کند. بهتر است دانش آموزان، هنگام مطالعه کتاب درسی، دائم به پایان کتاب رجوع نکنند تا ببینند چقدر از کتاب را خوانده اند و چقدر آن هنوز باقی است.

* تغذیه مناسب درشب های امتحان ، استراحت و خواب کافی بسیار مؤثر است و به داشتن یک روحیه خوب، سر جلسه امتحان کمک می کند.
همچنین تنفس عمیق که باعث رسیدن اکسیژن به مغز می شود کمک زیادی به پایین آمدن استرس و دلشوره می کند.

* صبح امتحان بهتر است دانش آموزان یک ساعت قبل از شروع امتحان کتاب را ببندند و از همدیگر سؤال نپرسند تا بتوانند به خوبی روزها و شب های امتحان را پشت سر بگذارند.